به روایت عطف؛
به گزارش گروه فضا و نجوم خبرگزاری تسنیم، شهاب‌های بارش شهابی برساوشی که حاصل عبور زمین از ذرات به جا مانده از گذرهای پیشین دنباله‌دار 109پی/ سوئیفت- تاتل (109P/Swift-Tuttle) است در بازه زمانی 23 تیر تا 10 شهریور 1404 در آسمان شب مشاهده پذیرند. از این رو در علاقه‌مندان در این بازه 49 روزه شاهد تماشای گاه و بیگاه شهاب‌هایی در آسمان شب خواهند بود که بیشتر آنها گویی از سوی کانون این بارش شهابی در محدود بین دو صورت فلکی ذات‌الکرسی و برساوش در آسمان شب ظاهر می‌شود.
علاقه‌مندان در شب‌های ابتدایی و پایانی بازه زمانی مورد اشاره، زیر آسمان مناطق تاریک و عاری از آلودگی نوری، نور ماه، ابر و غبار ممکن است در یک ساعت بین یک تا کمتر از ده شهاب از این بارش شهابی را در آسمان شب مشاهده کنند. این در حالی است که بر اساس پیش‌بینی سازمان بین‌المللی شهاب (IMO)، بارش شهابی برساوشی در شب‌های 21 و 22 مرداد 1404 (مطابق با 12 و 13 آگوست 2025) به اوج خواهد رسید.
پیش‌بینی این سازمان در خصوص نرخ ساعتی سرسویی (ZHR) در شهاب‌های اوج برای بارش امسال حدود 100 شهاب در ساعت است. به این معنی که اگر رصدگران زیر آسمان تاریکی باشند که عاری از آلودگی نوری، ابر، غبار و نور ماه باشد، کانون بارش شهابی برساوشی درست بالای سر آنها و در سرسو واقع شده باشد و دور تا دور افق نیز کاملا باز و عاری از موانع طبیعی و مصنوعی مانند کوه و درختان و ساختمان باشد، در این صورت در زمان اوج بارش، رصدگران می‌توانند حدود 100 شهاب (شامل شهاب‌های بسیار کم نور تا آذرگوی‌های درخشان) را در تمام پهنه آسمان مشاهده کنند، اما مشکل این است که امسال تأمین چنین شرایط ایده‌آلی مهیا نیست.
چالش بارش برساوشی در سال 1404
نکته بسیار مهم این است که زمان اوج بارش شهابی برساوشی در سال 1404 مصادف با شب‌های 19 و 20 ماه قمری شده است. این شرایط سبب می‌شود که در اغلب نقاط ایران و جهان در شب‌های اوج این بارش شهابی، ماه حدود یک تا دو ساعت پس از تاریک شدن آسمان طلوع کند و با نور شدید تا صبح در آسمان حاضر باشد. این به معنی روشنی آسمان و از دست رفتن تاریکی مورد نیاز برای دیدن شهاب‌ها خواهد بود.
چالش مهم دیگر اینکه کانون بارش شهابی برساوشی، یعنی همان ناحیه‌ای که از دید ناظران زمینی به نظر می‌رسد شهاب‌ها از آن سو در آسمان ظاهر می‌شوند نیز در شب‌های اوج این بارش پس از طلوع ماه از افق مشرق سر بر می‌آورد و این کانون در یکی دو ساعت آغازین شب که ماه هنوز طلوع نکرده، زیر افق است.
نتیجه اینکه شرایط نامطلوب ماه در ساعات اوج بارش برساوشی در سال 1404، موجب کاهش قابل توجه در احتمال دیدن شهاب‌های برساوشی خواهد شد. به‌طوری‌که سازمان بین‌المللی شهاب در گزارش خود تاکید کرده است امسال نور ماه باعث کاهش حوالی 75 درصدی احتمال رصد شهاب‌ها در زمان اوج خواهد شد و رصدگران بخش کمی از شهاب‌های بسیار پرنور را احتمالاً خواهند دید و امکان دیدن سایر شهاب‌های عادی و کم‌نور را از دست خواهند داد.
امسال سفر برای دیدن بارش برساوشی را پیشنهاد نمی‌کنیم
با توجه به شدت نور ماه از ابتدای شب و طلوع کانون بارش برساوشی در حوالی نیمه شب، کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران امسال برنامه‌ریزی برای سفرهای ویژه رصد بارش برساوشی را پیشنهاد نمی‌کند؛ زیرا اقبال علاقه‌مندان در مناطق بسیار تاریک بیابانی و کوهستانی نیز تنها محدود به دیدن چند شهاب و آذرگوی انگشت‌شمار محدود خواهد شد و این پدیده‌ای نیست که کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران علاقه‌مندان به نجوم را نسبت به سفر برای رصد آن ترغیب کند؛ با این حال تماشای آسمان شب کم‌ستاره زیر نور ماه نیز می‌تواند برای بسیاری از افراد تجربه‌ای جذاب و زیبا باشد.
گفتنی است در مناطق شهری یا نیمه‌روستایی، همین شانس محدود در دیدن شهاب‌ها به واسطه نور ماه نیز به‌واسطه آلودگی نوری ذاتی منطقه کاهش بیشتری خواهد داشت.
تنها گزینه پیش رو برای علاقه‌مندان به سفر برای دیدن بارش شهابی برساوشی، آزمودن شانس خود در یکی دو ساعت ابتدایی شب تا پیش از طلوع ماه است، هر چند ممکن است تجربه پرباری نباشد. حالت دیگر این است که در شب‌های نخست مرداد یا شب‌های پایانی مرداد، شانس خود را برای دیدن شهاب‌های برساوشی آزمایش کنیم که در این صورت نیز، با توجه به فاصله زیاد این شب‌ها تا شب‌های اوج بارش در 21 و 22 مرداد، تعداد شهاب‌های قابل توجهی را در آسمان شب شاهد نخواهیم بود.
خبر خوب
شب‌های اوج بارش شهابی برساوشی در سال 1405 شرایط مطلوبی دارد و همزمان با آخر هفته و شب‌های پایانی ماه قمری خواهد بود. سال آینده خبری از نور شدید ماه در زمان اوج بارش شهابی برساوشی نیست. پس بهتر است برای تجربه مطلوب در تماشای این بارش شهابی تا سال آینده صبر کنید.
جمع‌بندی اطلاعیه
- زمان اوج بارش شهابی برساوشی: 21 و 22 مرداد 1404
- ZHR پیش‌بینی‌شده: حدود 100
- محدودیت اصلی: حضور ماه و روشنی آسمان موجب می‌شود بیشتر شهاب‌ها قابل مشاهده نباشد و از جذابیت یک بارش شهابی پر بار کاسته شود. افزون بر این طلوع دیرهنگام کانون بارش، کاهش حدود 75 درصدی شهاب‌های قابل مشاهده را به دنبال خواهد داشت.
- توصیه مهم: برنامه‌ریزی برای سفر به قصد رصد بارش شهابی برساوشی در سال 1404 را پیشنهاد نمی‌کنیم. فقط یک تا دو ساعت از پس از تاریکی کامل آسمان، ممکن است شانسی برای دیدن چند شهاب وجود داشته باشد و پس از طلوع ماه محدود به دیدن شهاب‌های بسیار پرنور خواهیم بود.
- پیشنهاد: بارش شهابی برساوشی را در شب‌های 21 و 22 مرداد سال 1405 ببینید.
کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران با اتکا به داده‌های معتبر بین‌المللی و با رویکرد علمی، در جهت ترویج نجوم گام بر می‌دارد. هدف از انتشار این اطلاعیه تضمین تجربه رصدی بهتر و جلوگیری از صرف زمان و منابع علاقه‌مندان به نجوم در شرایط محیطی نامساعد است.
انتهای پیام/