به روایت عطف؛
خبرگزاری تسنیم، سعید شیری: بدون تردید نوع رزق و غذایی که انسان مصرف می‌کند، تأثیری شگرف بر شکل‌گیری شخصیت، سرنوشت فردی و حتی تحولات اجتماعی او دارد؛ زیرا حلال یا حرام بودن رزق، تنها یک حکم فقهی نیست، بلکه عاملی تعیین‌کننده در سلامت روان، نورانیت قلب، طهارت وجدان و میزان آمادگی انسان برای پذیرش حقایق عمیق الهی محسوب می‌شود. رزق حلال همانند نَسیمِ جان‌بخش، قلب انسان را نرم و پذیرای هدایت می‌کند و بستری برای رشد اخلاق، شفقت، انصاف و مسئولیت‌پذیری فراهم می‌آورد، در حالی که لقمه حرام منشأ قساوت قلب، تاریکی عقل، بی‌حسی نسبت به ارزش‌های انسانی و انحطاط اخلاقی انسان یا حتی جامعه می‌شود. تجربه تاریخی و آموزه‌های متون دینی ما به روشنی نشان داده است که سرنوشت آدمی، نه فقط با آموزه‌های زبانی یا عبادات ظاهری، بلکه به طور بنیادی با کیفیت لقمه و کسب معاش او گره خورده است؛ تا جایی که بسیاری از سقوط‌ها، قساوت‌ها و انحرافات اجتماعی در بستر غفلت از حلال‌خواری و بی‌اعتنایی نسبت به سلامت اقتصادی فرد و جامعه رخ داده است.
نمونه بارز این حقیقت را می‌توان در ماجرای عاشورا و سرنوشت دشمنان امام حسین علیه‌السلام یافت؛ جایی که بسیاری از سپاهیان یزید به دلیل لقمه‌های آلوده، دریافت اموال حرام و پاداش‌های نامشروع، قلب‌ها و اندیشه‌هایشان آماده شنیدن کلام حق و ایستادن در برابر ظلم نبود. آنها با اینکه حقیقت و فضیلت امام را می‌شناختند، اما اسیر تاریکی رزق حرام و فریفته منافع دنیوی شدند و در نهایت یکی از سیاه‌ترین صفحات تاریخ انسانیت را رقم زدند.
امام حسین علیه‌السلام در روز عاشورا آن زمان که یزیدیان با هلهله مانع از ایراد سخنرانی امام شدند، خطاب به لشکریان یزید فرمود: «مَلَئت بُطونُکُم مِنَ الحَرام» (شکم‌هایتان را از حرام پر کرده‌اید). این جمله، تنها یک اتهام نبود، بلکه تشریح وضعیت اسفبار جامعه‌ای بود که ارزش‌های اخلاقی و دینی را فدای منافع مادی کرده بود. تحلیل این سخن، مصادیق تاریخی و تأثیرات مخرب مال حرام را روشن می‌کند.
جامعه‌ی آن روز، به ویژه در دستگاه حکومتی، به فساد مالی عادت کرده بود. بیت‌المال مسلمین به جای خدمت به مردم، صرف خوشگذرانی حاکمان و تطمیع نیروهای نظامی می‌شد. این روند، وجدان‌ها را می‌مرداند و انسان‌ها را به ابزاری برای ظلم تبدیل می‌کرد. لشکریان یزید شامل کسانی بودند که با دریافت پول و امتیازات نامشروع، به جنگ با امام حق‌طلب زمان خود شتافتند. برخی از آنان، مانند عمر سعد، با وعده حکومت ری، حاضر به کشتن فرزند پیامبر شدند. دیگران نیز از اموال بیت‌المال سوءاستفاده کرده یا از راه غصب و رشوه، ثروت اندوخته بودند.
امام حسین علیه‌السلام در این جمله به رابطه مستقیم مال حرام و قساوت قلب اشاره می‌کند. پر شدن شکم از حرام، انسان را از درک حقایق بازمی‌دارد و توان تشخیص حق از باطل را از بین می‌برد. لشکریان یزید نمونه بارز این حقیقت بودند که حتی در برابر فریادهای مظلومانه اهل بیت، سنگدلانه رفتار کردند. در روایت‌های تاریخی می‌خوانیم چگونه سپاهیان یزید با بی‌رحمی تمام، به کشتار کودکان، زنان و پیرمردان بی‌دفاع پرداختند. آنها حتی به اسب‌ها نیز رحم نکردند و با تاختن بر پیکر مطهر امام حسین نهایت قساوت و سنگدلی خود را به نمایش گذاشتند. این قساوت قلب، ریشه در همان حرام‌خواری و آلودگی مالی داشت که قلب‌هایشان را سیاه کرده بود.
این مسئله نشان می‌دهد وقتی مال حرام به زندگی راه می‌یابد، انسان به تدریج از اصول اخلاقی فاصله می‌گیرد. در واقعه کربلا، برخی از همان کسانی که روزی مدافع اسلام بودند، برای کسب مال و مقام، به دشمنی با اسلام برخاستند.
این نشان می‌دهد که حرام‌خواری، ایمان را ضعیف و انسانیت را نابود می‌کند. مال حرام تنها فرد را فاسد نمی‌کند، بلکه جامعه را نیز به تباهی می‌کشاند. در زمان یزید، اختلاف طبقاتی، فقر گسترده و بی‌عدالتی نتیجه همین حرام‌خواری بود. امام حسین علیه‌السلام با قیام خود، در برابر این نظام فاسد ایستاد و الگویی برای مبارزه با ظلم اقتصادی ارائه داد.
درس دیگر جمله‌ی امام حسین علیه‌السلام این است که تأثیرات شوم مال حرام، ایجاد مانع در برابر نور هدایت الهی است. فردی که شکمش از حرام پر شده باشد، دیگر قادر به شنیدن و پذیرفتن حق نیست. گوش‌هایش ناشنوا، چشمانش نابینا و قلبش مملو از تاریکی می‌شود. به همین دلیل است که امام حسین با وجود تمام استدلال‌ها و تذکرات، اندک افرادی را توانست از جبهه‌ی دشمن جذب کاروان کند.
امروز شاهدیم در جوامعی که در آنها رشوه، اختلاس و کم‌فروشی رواج دارد، با بحران‌های اخلاقی و معنوی روبه‌رو هستند. نهضت عاشورا به ما می‌آموزد که برای ایستادگی در برابر ظلم، باید از حرام دوری کرد و زندگی را بر اساس حلال بنا نهاد.
برای پاک‌سازی زندگی از حرام، نظارت بر درآمدها، دوری از شبهه‌ناک‌ها و توجه به حقوق دیگران ضروری است. امام حسین علیه‌السلام با تأکید بر پاک‌دامنی اقتصادی، نشان داد که تنها زندگی پاک می‌تواند انسان را به آزادگی و شهادت برساند.
نتیجه آنکه سخن امام حسین علیه‌السلام درباره پر شدن شکم از حرام، هشداری همیشگی است. مال حرام نه تنها برکت را نابود می‌کند، بلکه انسان را تا حد حیوانیت پایین می‌آورد. عاشورا به ما یادآوری می‌کند که پیروزی نهایی، از آن کسانی است که دل و دین خود را به دنیای حرام نفروخته‌اند.
انتهای‌پیام/